ایران نقش مهمی در توافق ترامپ با انصارالله یمن داشت/ توافقی که به مذاکرات ایران و آمریکا کمک می‌کند
دیپلماسی دولت ترامپ با ایران ارتباط زیادی با توافق میان ایالات متحده و انصارالله داشت. اگرچه حوثی‌ها منافع خاص خود را در پذیرش آتش‌بس داشتند ولی نفوذ ایران بر انصارالله عامل حیاتی در ایجاد این توافق بین واشنگتن و جنبش یمنی بود.
ایران نقش مهمی در توافق ترامپ با انصارالله یمن داشت/ توافقی که به مذاکرات ایران و آمریکا کمک می‌کند
با پایان دادن به درگیری نظامی بی‌نتیجه در یمن، ترامپ با حوثی‌ها توافقی انجام داد که یکی از متحدان کلیدی آمریکا در منطقه، یعنی اسرائیل، را به حاشیه کشاند.
، «العربی الجدید» در تحلیلی به بررسی توافق ترامپ و گروه انصارالله یمن پرداخته که در ادامه آمده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز سه‌شنبه وارد عربستان سعودی شد تا تور خود در منطقه خلیج فارس را آغاز کند؛ سفری که شامل دیدار‌هایی در قطر و امارات متحده عربی نیز خواهد بود.
او در جریان دیدار با مقامات بلندپایه این سه عضو شورای همکاری خلیج فارس، به مجموعه‌ای از مسائل حساس منطقه‌ای و جهانی خواهد پرداخت. یکی از این موضوعات، یمن خواهد بود.
در تاریخ ۶ مه، یک تحول بزرگ دیپلماتیک رخ داد: ایالات متحده و انصارالله (که با نام حوثی‌ها نیز شناخته می‌شوند) با میانجی‌گری عمان، به توافق آتش‌بس دست یافتند. طبق این توافق، آمریکا عملیات بمباران خود موسوم به «عملیات سوار خشن» را که از اواسط مارس آغاز شده بود، متوقف خواهد کرد.
در مقابل، حوثی‌ها نیز همه حملات دریایی خود علیه اهداف آمریکایی در دریای سرخ، باب‌المندب و خلیج عدن را متوقف خواهند کرد.
هر دو طرف—دولت ترامپ و حوثی‌ها—روایت‌های خاص خود را از این توافق ارائه داده‌اند تا نشان دهند که دست برتر را داشته‌اند.
کاخ سفید ادعا می‌کند که کمپین بمباران آمریکا موفق شد انصارالله را وادار به تسلیم کند، در حالی که حوثی‌ها معتقدند واشنگتن نتوانسته به اهداف خود دست یابد و برای خروج از یک بن‌بست به این توافق نیاز داشته است
کاخ سفید ادعا می‌کند که کمپین بمباران آمریکا موفق شد انصارالله را وادار به تسلیم کند، در حالی که حوثی‌ها معتقدند واشنگتن نتوانسته به اهداف خود دست یابد و برای خروج از یک بن‌بست به این توافق نیاز داشته است.
با این حال، ترامپ تصمیم خود را برای اعتماد به حوثی‌ها و دادن فرصتی به آنها برای پایبندی به آتش‌بس توضیح داد. سپس درباره استقامت آنها سخن گفت: «ما ضربه‌های سنگینی به آنها وارد کردیم. آنها توان فوق‌العاده‌ای برای تحمل فشار داشتند». او افزود: «می‌شود گفت که در آنها شجاعت زیادی وجود دارد.»
کشور‌های منطقه‌ای مانند قطر و کویت به‌سرعت با صدور بیانیه‌هایی حمایت خود را از آتش‌بس اعلام کردند و همچنین ابراز امیدواری کردند که امنیت دریای سرخ به‌زودی بازگردد.
دکتر نبیل خوری، معاون سابق سفارت آمریکا در یمن، این توافق را «بی‌تردید یک اتفاق خوب» توصیف کرد.
او گفت که این توافق «به کارزار بمباران بی‌رحمانه‌ای پایان می‌دهد که به غیرنظامیان یمنی آسیب می‌زد، ذخایر تسلیحاتی حساس آمریکا را تحلیل می‌برد و در عین حال هیچ دستاورد پایداری نداشت»
و اما اسرائیل؟
این توافق پس از تشدید دشمنی‌ها بین انصارالله و اسرائیل به وقوع پیوست. تنها دو روز قبل از اعلام آتش‌بس، حوثی‌ها با یک موشک بالستیک به اطراف فرودگاه بن گوریون تل‌آویو حمله کردند که منجر به چندین آسیب جزئی و اختلال در پرواز‌های بین‌المللی به اسرائیل شد.
روز بعد، اسرائیل با یک حمله بزرگ پاسخ داد که «کاملاً فرودگاه صنعا را نابود کرد».
یکی از جنبه‌های مهم توافق ایالات متحده و حوثی‌ها این است که اسرائیل در آن نقشی ندارد. بلافاصله پس از اعلام این توافق آتش‌بس بین واشنگتن و انصارالله، مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی حوثی‌ها در یمن، اعلام کرد که حملات حوثی‌ها به اسرائیل به عنوان شکلی از حمایت از فلسطینیان در غزه ادامه خواهد یافت
یکی از جنبه‌های مهم توافق ایالات متحده و حوثی‌ها این است که اسرائیل در آن نقشی ندارد. بلافاصله پس از اعلام این توافق آتش‌بس بین واشنگتن و انصارالله، مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی حوثی‌ها در یمن، اعلام کرد که حملات حوثی‌ها به اسرائیل به عنوان شکلی از حمایت از فلسطینیان در غزه ادامه خواهد یافت.
دکتر تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی برای حکمرانی مسئولانه، توضیح داد: «این توافق محدودیتی برای حملات حوثی‌ها به اسرائیل نداشت و اسرائیلی‌ها را شوکه کرد چرا که ترامپ حتی زحمت مشاوره یا اطلاع‌رسانی به اسرائیلی‌ها را به خود نداد. برای آنکه حوثی‌ها این حملات را متوقف کنند، احتمالاً نیاز است که کشتار و پاکسازی قومی اسرائیل در غزه پایان یابد. این نشان می‌دهد که تعهد ترامپ به اسرائیل در مسائل مربوط به امنیت ایالات متحده، بسیار شکننده است. اسرائیلی‌ها به‌طور طبیعی شگفت‌زده شده‌اند، به‌ویژه از آنجا که این [توافق]پس از آن صورت گرفت که حوثی‌ها موفق به حمله به فرودگاه بن گوریون شدند و ناکارآمدی سیستم‌های ضد هوایی به‌روز شده اسرائیل را نشان دادند».
طبق گفته وینا علی‌خان، پژوهشگر موسسه سنتری فاندیشن، این توافق «آتش‌بس واقعی» نبوده بلکه بیشتر یک «ترتیب تاکتیکی» بوده است: «اگر چیزی باشد، این توافق خصومت‌ها بین اسرائیل و حوثی‌ها را تشدید کرده است. حوثی‌ها به‌صراحت حق خود را برای از سرگیری حملات به دلخواه خود محفوظ می‌دارند و تأکید کرده‌اند که توافق آنها با ایالات متحده هیچ تاثیری بر کمپین نظامی آنها علیه اسرائیل ندارد. آنها این موضوع را با تشدید حملات در روز‌های بعد نشان دادند و اسرائیل موشک‌های حوثی‌ها را در مسیر خود به سوی سرزمین‌های اسرائیل رهگیری کرد».
از دیدگاه حوثی‌ها، آتش‌بس تأکید بر کارآمدی استراتژی نظامی آنها است و به انصارالله پیروزی استراتژیکی می‌دهد. به‌طور ساده، با هدف قرار دادن حمل و نقل بین‌المللی، آنها ایالات متحده را مجبور کردند بدون هیچگونه امتیازدهی در مورد اسرائیل وارد مذاکرات شوند.
بر اساس روایت آنها، این امر تحقیر یک ابرقدرت جهانی و یک پیروزی استراتژیک است که به آنها این امکان را می‌دهد تا اکنون توجه خود را به سمت اسرائیل معطوف کنند.
علی‌خان توضیح داد: «آنها به‌طور علنی نقش خود را در تشدید تنش‌ها بین ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، جشن می‌گیرند، همچنان خود را به عنوان مدافعان فلسطین معرفی می‌کنند و آتش‌بس را به عنوان یک پیروزی که موقعیت آنها را در صحنه منطقه‌ای تقویت می‌کند، اعلام می‌کنند. رسانه‌های حوثی حتی به این موضوع افتخار کرده‌اند که آنها الهام‌بخش قدرت‌هایی، چون چین در مواجهه با ایالات متحده هستند».
«آمریکا اول» در عمل
عملیات «سوار خشن» بیش از ۱ میلیارد دلار برای ایالات متحده هزینه داشت. در طول این تقریباً دو ماه عملیات، انصارالله هفت پهپاد آمریکایی را سرنگون کرد و دو فروند جنگنده F/A-۱۸ Super Hornet به ارزش ۶۷ میلیون دلار از یک ناو هواپیمابر پرچمدار سقوط کرده و در دریا غرق شدند.
عملیات «سوار خشن» بیش از ۱ میلیارد دلار برای ایالات متحده هزینه داشت. در طول این تقریباً دو ماه عملیات، انصارالله هفت پهپاد آمریکایی را سرنگون کرد و دو فروند جنگنده F/A-۱۸ Super Hornet به ارزش ۶۷ میلیون دلار از یک ناو هواپیمابر پرچمدار سقوط کرده و در دریا غرق شدند
ترامپ که تمایلی به کشیده شدن به یک درگیری طولانی‌مدت دیگر در خاورمیانه نداشت، به این نتیجه رسید که عملیات قادر به ارائه نتایج در مدت زمان معقول نبوده است.
پس از اینکه در کمپین خود علیه درگیری‌های نظامی پرهزینه و غیرقابل‌پیروزی در منطقه صحبت کرده بود، به نظر می‌رسید که مصمم است این عملیات را متوقف کند. تا تاریخ ۵ مه، کاخ سفید به‌طور ناگهانی از فرماندهی مرکزی ایالات متحده خواست تا تمامی عملیات‌های تهاجمی علیه انصارالله را «متوقف» کند.
مرسا خرما، پژوهشگر غیر مقیم در موسسه بیکر دانشگاه رایس، به العربی جدید گفت: «این توافق در زمانی حیاتی اتفاق می‌افتد و تجسمی از سیاست «آمریکا اول» دولت ترامپ است، حتی برای شگفتی بسیاری، با متحد کلیدی آن در منطقه، اسرائیل».
وی گفت: «این توافق نه تنها به‌طور جسورانه و از طریق دیپلماسی منافع امنیت ملی آمریکا را در اولویت قرار می‌دهد، بلکه بر اسرائیل فشار وارد می‌آورد، که در ابتدا ترامپ را به‌عنوان «بهترین رئیس‌جمهور ایالات متحده» می‌دانست که اسرائیل می‌تواند از او بخواهد و شاید فکر می‌کردند که در تمامی مسائل مربوط به ایران، که همچنان حامی اصلی حوثی‌ها است، هماهنگی کامل ایالات متحده و اسرائیل وجود خواهد داشت».
دکتر تریتا پارسی گفت: «کاملاً واضح است که ترامپ به اسرائیل به شیوه‌ای که بایدن بود، متعهد نیست، حتی اگر متأسفانه سیاست بدون محدودیت بایدن در غزه را ادامه داده است».
اسرائیلی‌ها که اکنون از توافق ایالات متحده و حوثی‌ها شوکه و غافلگیر شده‌اند، خود را در موقعیتی غیرمنتظره می‌بینند.
علی‌خان گفت: «برای اسرائیل، این یک تجلی صریح از دکترین «آمریکا اول» ترامپ بود، که با کمترین توجه به متحدان سنتی اجرا شد. اسرائیلی‌ها در حال یادگیری همان درس‌های سختی هستند که سعودی‌ها در سال ۲۰۱۹ آموختند – ایالات متحده همیشه امنیت خود را در اولویت قرار می‌دهد، حتی اگر این امر به هزینه شرکای آن باشد. اما تفاوت این است که در حالی که ریاض با دیپلماسی واکنش نشان داد، اسرائیل به سمت تشدید درگیری‌ها می‌رود».
نقش گفت‌و‌گو‌های ایران
دیپلماسی دولت ترامپ با ایران ارتباط زیادی با این توافق جدید میان ایالات متحده و انصارالله داشت. اگرچه حوثی‌ها منافع خاص خود را در پذیرش آتش‌بس داشتند، کارشناسان بر این نکته تأکید می‌کنند که نفوذ ایران بر انصارالله عامل حیاتی در ایجاد این توافق بین واشنگتن و جنبش یمنی بود.
احتمال بالایی وجود دارد که توافق ایالات متحده و حوثی‌ها به گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای آمریکا و ایران انگیزه‌ای تازه بدهد
احتمال بالایی وجود دارد که توافق ایالات متحده و حوثی‌ها به گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای آمریکا و ایران انگیزه‌ای تازه بدهد.
تهران می‌داند که بسیاری از مقامات در واشنگتن حوثی‌ها را صرفاً به‌عنوان یک «نماینده» ایرانی می‌شناسند، و بنابراین، در حالی که ایران کنترل عملیاتی بر جنبش یمنی را انکار می‌کند، ایران انگیزه داشت تا این آتش‌بس را با حوثی‌ها هماهنگ کند تا خطر منحرف شدن گفت‌و‌گو‌های هسته‌ای کاهش یابد.
علی‌خان به العربی جدید گفت: «توافق ایالات متحده و حوثی‌ها نشان‌دهنده درجه‌ای از حسن نیت از سوی ایران است و به این معناست که تهران ممکن است در نهایت به گفت‌و‌گو‌هایی فراتر از پرونده هسته‌ای تمایل داشته باشد. اگرچه مقامات تأکید دارند که در این موضوع دخالت نکرده‌اند، اما شواهد قوی‌ای وجود دارد که ایران به‌طور بی‌صدا حوثی‌ها را به ایستادگی تشویق کرده است، که نشان می‌دهد ایران می‌تواند نقش سازنده‌تری در منطقه ایفا کند اگر بخواهد».
دکتر حسین ابیش، پژوهشگر ارشد موسسه کشور‌های خلیج فارس در واشنگتن، در مصاحبه‌ای با العربی جدید اظهار کرد: «من آتش‌بس را عمدتاً در چارچوب مذاکرات هسته‌ای آمریکا و ایران می‌بینم. بدون این گفتگوها، حتی اگر حوثی‌ها تصمیم می‌گرفتند از درگیری عقب‌نشینی کنند و تحریکات خود را متوقف یا به‌شدت کاهش دهند، بعید است که چیزی به رسمی بودن آتش‌بس – هرچند شکننده – با واشنگتن توافق می‌شد».
دکتر پارسی نقل کرد: «یک دیپلمات عرب به من گفت که توافق ترامپ با حوثی‌ها نمی‌توانست به وقوع بپیوندد اگر سه دور مذاکرات موفق ایالات متحده و ایران وجود نداشت».
مرسا خرما توضیح داد: «مقامات ایرانی قبلاً اعلام کرده‌اند که این ایران بود که بر حوثی‌ها تأثیر گذاشت تا این آتش‌بس را بپذیرند. این یک کارت بود که به‌طور سازنده‌ای برای روان‌سازی چرخ‌های مذاکرات هسته‌ای بازی کردند، که قطعاً آن را بر هر گزینه نظامی علیه برنامه هسته‌ای خود ترجیح می‌دهند، به‌ویژه با توجه به علاقه نتانیاهو به حمله نظامی».
دکتر ابیش در پاسخ به سوالی در مورد تأثیر بالقوه این آتش‌بس بر دیپلماسی هسته‌ای واشنگتن-تهران گفت: «این توافق برای مذاکرات بسیار مفید است و از دیدگاه واشنگتن، به نظر می‌رسد که این یک پیش‌درآمد از سوی ایرانی‌ها باشد – خواه واقعاً این دستور را داده باشند یا نه، هرچند که من شک دارم که داده باشند – و یک طعم از چیز‌های خوب آینده در صورتی که توافقی به دست آید».
وی گفت: «اختلال شدید در حمل‌ونقل دریایی در دریای سرخ و تهدیدات دیگر در عین حال به‌عنوان دلیلی برای نشان دادن اینکه چرا توافق با ایران بسیار در منافع ایالات متحده است، حتی فراتر از مسئله سلاح‌های هسته‌ای، عمل می‌کند».
دکتر پارسی دیدگاه مشابهی دارد. «این نشان می‌دهد که حتی بدون رسیدن به توافق هسته‌ای، مذاکرات ایالات متحده و ایران برای امنیت ملی ایالات متحده بسیاری از اثرات مثبت خارجی دارند. این توافق احتمالاً به شتاب مذاکرات هسته‌ای نیز افزوده خواهد شد».
با این حال، همان‌طور که توافق ایالات متحده و حوثی‌ها می‌تواند به حفظ مسیر مذاکرات هسته‌ای آمریکایی-ایرانی کمک کند، بسیاری از عواملی که می‌توانند به‌عنوان موانع عمل کنند، میزان شکنندگی دیپلماسی بین واشنگتن و تهران را نشان می‌دهند
با این حال، همان‌طور که توافق ایالات متحده و حوثی‌ها می‌تواند به حفظ مسیر مذاکرات هسته‌ای آمریکایی-ایرانی کمک کند، بسیاری از عواملی که می‌توانند به‌عنوان موانع عمل کنند، میزان شکنندگی دیپلماسی بین واشنگتن و تهران را نشان می‌دهند.
علی‌خان توضیح داد: «یک تشدید عمده در درگیری‌های حوثی-اسرائیل یا تصمیم اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند مذاکرات را کاملاً به هم بزند. زمان‌بندی همه‌چیز است – و در حال حاضر ممکن است بهترین فرصت اسرائیل برای حمله به ایران باشد. با عدم وجود توافق روی میز و مذاکرات ایالات متحده و ایران که هنوز در مراحل اولیه خود است، واشنگتن ممکن است به‌طور پیش‌فرض از نتانیاهو حمایت کند اگر تل‌آویو پیش‌دستی کرده و حمله کند».
