پولیتیکو به نقل از یک مقام ارشد غربی مدعی شده آمریکا تصمیم گرفته سپاه پاسداران را در لیست گروه‌های تروریستی خارجی نگه دارد. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز در توییتی از بایدن برای این تصمیم تشکر کرد. در سوی دیگر، مدیر کل آژانس اتمی می‌گوید هنوز ایران پاسخ کافی و معتبر درباره منشا اورانیوم‌های پیدا شده در چند سایت (مربوط به سال‌ها پیش) را نداده است و ابراز امیدواری کرد تا پیش از نشست ۱۲ روز دیگر شورای حکام حداقل در مسیر دستیابی به پاسخ‌های معتبر قرار گیرند. رابرت مالی،‌ مذاکره‌کننده ارشد آمریکا هم امروز شانس شکست مذاکرات وین را بیشتر از موفقیت آن دانست. او البته تاکید داشت همچنان دیپلماسی بهترین گزینه است و حمله نظامی پاسخ برنامه هسته‌ای ایران نیست. در همین حال، رویترز تحلیل کرده که رویکرد واشنگتن در قبال ایران اخیرا تغییراتی داشته و آمریکا دیگر بر «کمبود زمان» جهت توافق مانور نمی‌دهد. به عبارتی، دولت بایدن اگرچه می‌داند برجام به اندازه گذشته منفعت ندارد، اما بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۹۴ را بهتر از وضعیت کنونی و سایر جایگزین‌ها می‌داند.

بورسان: اگر سرخط اخبار مربوط به برجام را مرور کنید، احتمالا سردرگم شوید و شاید نتوانید به راحتی متوجه شوید بالاخره سرنوشت مذاکرات هسته‌ای چه خواهد شد. علیرغم خوشبینی‌هایی که اخیرا پس از رفت‌وآمدهای دیپلماتیکی که به مقصد تهران و همچنین کشورهای منطقه انجام شد، امیدها به بازگشت ایران و آمریکا به توافق هسته‌ای کمی افزایش یافته بود، اما بار دیگر اخبار منفی وزنه بیشتری یافته‌اند.

البته این سردرگمی میان فعالان بازارها هم مشاهده می‌شود. چنانکه در نظرسنجی اخیر بورسان از ۳۰ فعال اقتصادی برجسته تنها ۷ نفر (حدود ۲۳ درصد) باور داشتند برجام تا پایان بهار ۱۴۰۱ احیا می‌شود. ۲۳ نفر باقی‌مانده (معادل ۷۶ درصد) یا به طور کلی انتظار احیای برجام را نداشتند یا عقیده داشتند توافق پس از بهار امضا می‌شود.

امروز ۳ خبر منفی درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها به گوش رسید: ۱) یک مقام ارشد غربی مدعی تصمیم نهایی بایدن برای رد درخواست ایران درباره حذف نام سپاه از لیست گروه‌های تروریستی شد. ۲) مدیر کل آژانس اتمی می‌گوید هنوز ایران پاسخ کافی و معتبر درباره منشا اورانیوم‌های پیدا شده در چند سایت (مربوط به سال‌ها پیش) را نداده است و ابراز امیدواری کرد تا پیش از نشست ۱۲ روز دیگر شورای حکام حداقل در مسیر دستیابی به پاسخ‌های معتبر قرار گیرند.۳) رابرت مالی،‌ مذاکره‌کننده ارشد آمریکا گفت شانس شکست مذاکرات وین بیشتر از موفقیت آن است.

اما علیرغم این اخبار منفی،‌ رویترز در تحلیلی به این می‌پردازد که ایالات متحده حتی برجام تضعیف شده را به سایر گزینه‌ها ترجیح می‌دهد.

پولتیکو و اسرائیل مدعی نهایی شدن تصمیم بایدن درباره سپاه

نشریه آمریکایی پولیتیکو دیروز به نقل از یک مقام ارشد غربی ادعا کرد جو بایدن تصمیم خود را برای نگه داشتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی (FTO) نهایی کرده و این تصمیم را ۴ اردیبهشت (حدود یک ماه پیش) طی تماسی تلفنی به اطلاع نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هم رسانده است.

ساعتی بعد از انتشار این گزارش، نفتالی بنت در توییتی از رئیس‌جمهور آمریکا برای حفظ نام سپاه در FTO تشکر کرد.

شاید تحریم‌های جدیدی که آمریکا امروز علیه چند نفر به اتهام ارتباط با نیروی قدس سپاه وضع کرد هم سیگنالی از سوی بایدن در همین رابطه باشد. هر چند که باید میان سپاه پاسداران و نیروی قدس سپاه تفکیک قائل شد؛ چراکه پیش از این یکی از پیشنهادهای غرب به تهران حذف سپاه از لیست FTO و باقی ماندن نیروی قدس سپاه در این لیست بود که گفته می‌شود ایران آن را نپذیرفته است.

رویترز: تغییر رویکرد آمریکا در قبال ایران

از سوی دیگر، خبرگزاری رویترز امروز در تحلیلی نوشته است که رویکرد واشنگتن در قبال ایران تغییراتی داشته است. چنانکه دیگر تاکیدی بر «محدودیت زمان» رسیدن به توافق با ایران ندارند.

رویترز معتقد است این را می‌توان از تغییرات ظریف لحن آمریکایی‌ها درباره برجام احساس کرد. برای ماه‌ها دولت بایدن اعلام می‌کرد که پنجره مذاکرات در حال بسته شدن است و تنها چند هفته برای احیای برجام فرصت هست. اما در هفته‌های اخیر ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه و دیگر مقامات ایالات متحده کمتر بر اتمام فرصت تاکید دارند؛ بلکه بیشتر می‌گویند تا زمانی که توافق با ایران «در راستای منافع ملی آمریکا» باشد، برای رسیدن به آن تلاش خواهند کرد.

پرایس در تاریخ ۶ اردیبهشت گفت: «ما پیشنهاد بازگشت متقابل به پیروی از برجام را تا زمانی که در راستای منافع ما باشد، آزمایش خواهیم کرد. تا زمانی که منافع منع اشاعه‌ای که بازگشت به برجام به ارمغان می‌آورد بهتر از آنچه اکنون داریم باشد، احتمالا به نتیجه رسیدن مذاکرات به نفع ما خواهد بود».

رویترز در تفسیر اظهارت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به نقل از یک منبع آگاه می‌نویسد «این یک بازنویسی عمیق از استاندارد عدم اشاعه است». این منبع می‌افزاید: «آنچه او می‌گوید اساسا این است که مساله این نیست که آیا احیای برجام مزایای برابر با تجربه قبلی برای ما دارد یا خیر، بلکه می‌گوید توافق احیاشده بهتر از گزینه‌هایی است که امروز در دسترس قرار دارد». این منبع که نام او فاش نشده است با اشاره به آنکه واشنگتن تنها دنبال یک وضعیت "بهتر از امروز" است، در ادامه می‌گوید «"بهتر از امروز" استاندارد ضعیف‌تری است».

دنیس راس، دیپلمات سابق آمریکایی که به مدت ۲ سال سیاست آمریکا در برابر ایران را در دوره ریاست جمهوری اوباما مدیریت می‌کرد هم با این موضوع موافق است. راس به رویترز می‌گوید: «فرمول کنونی این است که هنوز به نفع امنیت ملی ما است که این گزینه (احیای برجام) را داشته باشیم». وی توضیح داد که در توافقی که می‌تواند انجام شود، زمان گریز هسته‌ای (مدت زمان موردنیاز برای تولید سوخت کافی برای ساخت سلاح اتمی) به دلیل پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای ایران دیگر مثل گذشته طولانی نیست اما احیای توافق هنوز هم بهتر از جایگزین‌های موجود است.

ضرب‌الاجل ۱۲ روزه تا نشست شورای حکام

رافائل گروسی، رئیس سازمان بین‌المللی انرژی اتمی چهارشنبه گفت مذاکرات با ایران با هدف پایان دادن به یک بن‌بست طولانی در توضیح منشأ ذرات اورانیوم یافت شده در سایت‌های قدیمی اما اعلام‌نشده ایران در «مرحله بسیار دشواری» است.

به گزارش رویترز، گروسی و مقامات کشورمان در ماه مارس بر سر یک برنامه سه ماهه توافق کردند تا به این اختلاف پایان دهند. گروسی امروز در میزگردی در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس گفت: «فکر می‌کنم در این مرحله باید از نتیجه‌گیری نهایی خودداری کنم زیرا هنوز فرآیند را به پایان نرسانده‌ایم، اما اجازه دهید بگویم که در حال حاضر در مقطع بسیار دشواری هستیم».

حل اختلاف ایران و آژانس برای احیای برجام ضروری به نظر می‌رسد. امروز گروسی نیز اظهار کرد تصور اینکه توافقی برای احیای برجام اجرا شود، در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هنوز پاسخ‌های رضایت‌بخشی در این زمینه دریافت نکرده است، دشوار است.

گروسی قرار است در تاریخ ۶ ژوئن (۱۲ روز دیگر) به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره چگونگی پیشرفت مذاکرات با ایران درباره موضوعات باز تا زمان آغاز نشست سه ماهه این شورا گزارش دهد. رئیس دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل امروز گفت «امیدوارم که از فاصله زمانی الان تا زمان انتشار گزارش من به خوبی استفاده شود تا فرآیند دستیابی به پاسخ معتبر به این موضوعات حداقل شروع شود».

در حالی که تلاش گروسی برای دریافت پاسخ از ایران بخشی از مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای سال ۹۴ نیست، عدم پیشرفت آن می‌تواند منجر به تجدید تنش‌ها بین ایران و غرب شود که تنها مذاکرات را پیچیده‌تر می‌کند.
رافائل گروسی، رئیس سازمان بین‌المللی انرژی اتمی امروز در میزگردی در مجمع جهانی اقتصاد
رافائل گروسی، رئیس سازمان بین‌المللی انرژی اتمی امروز در میزگردی در مجمع جهانی اقتصاد
آمریکا: شانس شکست مذاکرات بیشتر از موفقیت آن است

رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا گفت: ما به دنبال بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران هستیم و آن را در راستای منافع کشور می‌دانیم اما اگر ایران تلاش کند سقف شروط خود را بالا ببرد، این درخواست را می کنیم و به توافق نخواهیم رسید.

او مدعی شد به دلیل مطالبات زیاده‌خواهانه ایران شانس شکست مذاکرات وین بیشتر از موفقیت‌ آن است.

مالی همچنین گفت: واشنگتن آماده است در صورت عدم توافق، تحریم‌های بیشتر علیه ایران اعمال و این تحریم‌ها را تشدید کند. نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اما با تاکید بر اینکه بهترین راه درباره برنامه هسته‌ای ایران، همان بازگشت به برجام است گفت که فشار حداکثری علیه ایران نتیجه نداده است. او اذعان کرد «حمله نظامی پاسخ برنامه هسته‌ای ایران نیست.»

رابرت مالی همچنین به سناتورها گفت که هر توافق هسته‌ای جدید با ایران را برای بررسی به کنگره ارائه خواهند کرد.

حضور رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در جلسه استماع امروز کمیته روابط خارجی سنا
حضور رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در جلسه استماع امروز کمیته روابط خارجی سنا
سیگنال پذیرش برجام ضعیف؟

اگر بنا باشد ادعای رژیم صهیونیستی و منبع آگاه پولتیکو درباره تصمیم بایدن برای حفظ سپاه در لیست تروریستی را معتبر بدانیم، به معنای آن است که یا به طور کلی توافقی در کار نیست یا توافقی صورت خواهد گرفت که در آن خواسته ایران یعنی حذف سپاه از لیست مذکور برآورده نخواهد شد. اگرچه در سناریوی دوم ممکن است ایران با این موضوع کنار بیاید و به دریافت امتیازات دیگر رضایت دهد اما بعید هم نیست که در این سناریو، ایران هم از برخی امتیازاتی که قرار بود به غرب بدهد عقب‌نشینی کند و در نتیجه شاهد توافقی محدودتر باشیم.

با این حال نباید فراموش کرد که دولت بایدن اخیرا یک سیگنال مهم از احتمال سازش درباره سپاه داده بود. بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا ۶ اردیبهشت در جلسه با سناتورهای آمریکایی گفت گذاشتن سپاه در این لیست از آغاز اشتباه بود، چون فایده آن کمتر از هزینه‌‌اش است. بلینکن البته افزود که برای حذف سپاه از این فهرست «آن‌ها (ایران) می‌دانند چه باید بکنند». از این رو، اینکه با اطمینان از سرنوشت تحریم‌های سپاه سخن بگوییم، شاید چندان عاقلانه نباشد.

از سوی دیگر، از گزارش رویترز نیز می‌توان این برداشت را داشت که هر چند که دیگر برجام منافع مشابه قبل را برای آمریکا به همراه ندارد، اما به نظر می‌رسد دولت بایدن رسیدن به همین توافق ضعیف‌تر را همچنان گزینه بهتری در مقابل سایر گزینه‌ها می‌داند. در واقع احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات بالاست.

اما سومین نکته مهم ضرب‌الاجلی است که در کمتر از دو هفته دیگر پیش روی تهران است. اگر بنا باشد تا پیش از نشست شورای حکام، اختلاف ایران و آژانس حل شود، شاید توافق با آمریکا را بتوان نهایی دانست.

کلمات کلیدی: چندثانیه - خبر منفی - برجام