استادان والیبال را فراموش نکنیم

رحیم رحیم زاده

در وب سایت ها مطلبی خواندم با عنوان ناظر فنی جهانی یا کنفدراسیون .در آن به
افرادی اشاره شده است که اخیراً در والیبال آسیایی و جهانی به موقعیت
هایی رسیده اند. اما به کارشناسانی که در سال های اخیر یا قبل از آن، به
کمیته های کنفدراسیون والیبال آسیا ) AVC)پیوسته اند هیچ اشاره ای
نشده است.

قطعا استادان و پیشکسوتان والیبال یکی از ارکان اصلی این ورزش در ایران
بوده اند که نباید زحمات و خدمات آنها را فراموش کرد. هر کدام از این
استادان در رشد و توسعه والیبال ایران نقش بسزایی داشته اند، و چه
آنهایی که با فعالیت های بین المللی که به معرفی والیبال ایران به جهان کمک
کرده اند . چه آنهایی که بازیکنان و مربیان را تربیت کرده اند. یا بعنون
داور بازی های تیم های باشگاهی و ملی و بین المللی را قضاوت کرده اند.یا
در تیم ها بازیکن بودند و اکنون از پیشکسوتان محترم و ارزشمند والیبال
هستند.
تکریم و یادآوری خدمات این عزیزان راهی برای قدردانی از زحمات آنان و
ایجاد انگیزه در نسل های آینده برای پیروی از آنان و کمک به رشد و توسعه
ورزش کشور با تالش و کوشش است.
تا جایی که یادم می آید، درسال های پیشین، بزرگان، پیشکسوتان، استادان،
مربیان و داوران زیادی از جمله این افراد فعال بودند. خداوند به کسانی که از
دنیا رفتند رحمت کند و به کسانی که هنوز در کنار ما هستند سالمتی عنایت
فرماید. استاد کاوه سرحدی یکی از این اساتید گرانقدر والیبال ایران است. از
اوخواهش کردم که کمی از تجربیات ارزشمند خود را با ما در میان بگذارد.
او با مهربانی قبول کرد وبه گرمی با من صحبت کرد.صحبت های او در چند
جلسه انجام شد. برخی از فعالیت های او را با هم می خوانیم.

استاد سرحدی ممنون از لطف و محبت همیشگی شما. استادان وپیشکسوتان
همانند ایشان همیشه الگو و الهام بخش والیبال ایران خواهند بود. رحیم زاده
جناب رحیم زاده عزیز متشکرم از توجه شما به مطالب و سوابق افرادی که
سمت ها و مسئولیت هایی در کنفدراسیون والیبال آسیا و فدراسیون جهانی
داشتند. برای اطالع شما مواردی را که از نظر شما ممکن است مهم باشند تا
حدی که ذهنم یاری می کند خدمت تان عرض میکنم .چون آنها را به صورت
مکتوب و مشخصا ثبت شده ندارم . ممکن است تاریخ سال ها کامال با هم
مطابقت نداشته باشند.ولی موارد ی که بیان می کنم موارد درستی هستند.

اولین دوره ای که من به عنوان عضو کمیته قوانین و مقررات کنفدراسیون
والیبال آسیا انتخاب شدم، سال 1365 بود. در دوران ریاست آقای خاکی که
تا سال 1368 ادامه داشت)آقای پرویز خاکی از سال 1365 تا 1368 قبل از
شادروان یزدانی خرم رئیس فدراسیون والیبال بود( و فکر می کنم یک یا دو
بار درجلسات آن کمیته شرکت کردم. البته آقای نعمتی مرحوم و محمود حداد
مرحوم به ترتیب به عضویت کمیته های داوری و ساحلی انتخاب شده بودند.
با اکراه تمام مجبورم بگویم، سال 1368 بعد از سه سال در زمان ریاست
وقت آقای یزدانی خرم مرحوم ، در فدراسیون والیبال عضویت هر سه ما از
سوی فدراسیون ایران لغو شد.

در دومین دوره ای که مجددا توسط مرحوم یزدانی خرم ، من به فدراسیون
والیبال دعوت شدم ،به عنوان دبیرکل برگزاری مسابقات والیبال جوانان آسیا
شروع بکار کردم )والیبال قهرمانی جوانان آسیا یا والیبال قهرمانی زیر
Asian Men’s U20 Volleyball آسیا سال بیست
Asian Junior Volleyball یا Championship
Championship )و مسابقات را با آن شکوه و کیفیت خوب برگزار

کردیم که به عنوان بهترین برگزار کننده سال کنفدراسیون والیبال آسیا انتخاب
شدیم.در سال 1371)1992(،البته بیش از آن قریب 8 ماه من مسئول
بازسازی سالن فعلی والیبال بودم ) این سالن در مقر فدراسیون والیبال به
عنوان سالن 3000 نفره و سالن فدراسیون معروف است(در اختیار جنگ
زده ها بود و حتی المپ ها ، شیر آالت ، درب ها و پنجره ها همه از بین
رفته بود و ما در واقع یک سالن جدید ساختیم و همچنین چون عرض زمین
مطابق با استاندارد نبود ناچار شدم با وسایل متعدد مکانیکی دو ردیف از
سکوهای طرفین عرض زمین را تخریب کردیم و عرض سالن را به حد
استاندارد گسترش دادیم .
بعد از آن ، چند ماه بعد در سال 1372 )1993 (اجالسی که در بحرین
برگزار شد با تالش هایی که ما کردیم و البی هایی که با کشور های مختلف
انجام دادیم و همچنین با کمک آقای ماتسوموتو که به عنوان مربی از سوی
کنفدراسیون والیبال آسیا برای مدت دو سال بدون هزینه به فدراسیون
والیبال ما در واقع از سوی بنیاد ژاپن مامور شده بود و کارهایی که ایشان
کرد ، و نظر مثبتی که مرحوم ماتسودایرا داشت به ترتیب آقای یزدانی خرم
به عنوان عضو هیات رئیسه کنفدراسیون آسیا ، مرحوم آقای عدل به عنوان
عضو کمیته والیبال ساحلی و بنده به عنوان عضو کمیته برگزاری مسابقات
انتخاب شدیم.این دوره در واقع دوره بسیار پر باری برای همه ما ، بویژه
برای من بود. ولی تاریخ دوباره تکرار شد. بعد از دو دوره پیاپی که من در
این سمت بودم بهر حال بر اساس اختالف سلیقه هایی که با مرحوم یزدانی
خرم ایجاد شد و من از فدراسیون با خواسته خودم دوری کردم مجددا در سال
در سال 1378)1999( توسط همان فدراسیون از این سمت در واقع با نامه
که فدراسیون نوشت عضویت من لغو شد.فکر می کنم این مورد و وضعیت

اینجانب در تاریخ ورزش ایران بی سابقه باشد که یک ایرانی دو بار در کمیته
های بین المللی ورزش عضویت پیدا کند و هر دو بار هم توسط یک فرد از
عضویت در آن سمت ها کنار گذاشته شود.به هر حال می گویند تاریخ تکرار
شد.
قسمت دوم

در زمان دبیرکلی آقای افشار زاده )در کمیته ملی المپیک ( و معاونت آقای
دکتر سجادی در وزارت ورزش در سال 1986) 1365 شمسی( من
سرپرست اردوهای تدارکاتی تیم های ملی ایران بودم.اردوها بمدت 45 روز
در ورزشگاه آزادی برگزار شد.تیم های متعددی که قرار بود به بازیهای
آسیایی اعزام شوند در آن اردو حضور داشتند و تمرینات خودشان را انجام
می دادند. سپس به عنوان معاون کاروان به همراه تیم های شرکت کننده به
بازیهای آسیایی 1986 سئول اعزام شدم .

با توجه به اینکه دو سال قبل به عنوان داور در مسابقات قهرمانی والیبال
جوانان آسیا در ریاض عربستان در سال 1984 )s’Men Asian
Championship Volleyball 20U )شرکت داشتم و به عنوان
داور دوم مسابقه فینال که بین کره و ژاپن انجام می شد، انتخاب شده بودم
.قضاوت من مورد تایید کمیته داوران قرار گفته بود . با اعضای کنفدراسیون
آقایان : ییم نایب رئیس کنفدراسیون والیبال آسیا از کره ، عیسی حمزه
ازکویت ، جعفر نصیب از بحرین و شادروان محمد حبیب از کویت آشنایی
خوبی داشتم و آنها عملکرد داوری مرا دیده .

در سئول با اقداماتی که خودم انجام دادم و رفتم به مقر استقرار کمیته کنترل
مسابقات که ریاست اش را آقای ماتسو دایرا )Yasutaka
Matsudaira) داشت.در مذاکراتی که انجام دادم، گفتم : چون تیم والیبال
ایران در اینجا حضور ندارد در ضمن داوری از ایران به این مسابقات اعزام
نشده و من داور ایرانی هستم که سابقه داوری در مسابقات آسیایی را هم
دارم، به من شانسی داده شود که دراین مسابقات قضاوت بکنم و اگر قضاوتم
مورد تایید قرار گرفت ، حداقل قابلیت های من اینجا ارائه بشود. بهر حال با
نظر مساعد پذیرفتند که من بعنوان داور بی طرف در مسابقات قضاوت کنم .
قضاوت های خوبی هم انجام دادم که خودم هم انتظار نداشتم . بدین خاطر
خوشبختانه به عنوان داور بی طرف بازیهای بسیار حساس و مهم آن دوره
کار کردم . در مرحله نهایی چهار تیم برتر، تیم های چین ، کره ، ژاپن و هند
به این مرحله رسیده بودند. دو تا از مسابقات مرحله فینال ،مسابقه بین چین
و ژاپن ، چین و کره جنوبی را بعنوان داور اول قضاوت کردم و قرار بود که
آخرین بازی کره و ژاپن را هم من قضاوت کنم . با فشار هایی که داورهای
کشورهای عربی به کمیته داوری وارد آوردند که آقای نصیب و مرحوم آقای
حبیب هم در آن عضویت داشتند ، باالخره قضاوت آن مرحله بازی را به
یک داور عربستانی دادند و آقای پروفسور Sonoda به عنوان رئیس
کمیته داوران آسیا به صورت کتبی از قضاوت های من تمجید کرد و مراتب
به فدراسیون والیبال ایران ابالغ شد. به خاطر اینکه قضاوت های من مورد
توجه کمیته داوران قرار گرفته بود ،کتبا مورد تشویق سازمان تربیت بدنی
قرار گرفتم .
اگر من در یک دوره دیگر از مسابقات آسیایی شرکت و قضاوت می کردم ،
احتماال اولین داوری می شدم که می توانستم به درجه داوری FIVB ارتقا
پیدا کنم. ولی چون مسئولیت دبیر فدراسیون را داشتم عالقمند نبودم که

همزمان کار داوری را هم انجام بدهم. زیرا این روش، خصلت و تفکر من
بود. و لذا فرصت را به داوران جوان تردادم که بتوانند به هرحال حداقل بج
Badge های بین المللی شان را بگیرند. با وقفه ای که در والیبال ایران
وجود داشت و مسابقات بین المللی وجود نداشت تا این ها بتوانند 5 تا
قضاوت شان را انجام بدهند و بج هایشان دچار مشکل شده بود.بنابراین من
از شرکت در امر داوری مسابقات آسیایی کناره گیری کردم تا به عنوان
داور به مسابقات آسیایی نروم.این نظر و تصمیم خودم بود .لذا من این شانس
را از دست دادم. شاید بتوانم بگویم در حالی که شرایط کامال وجود داشت و
دبیر فدراسیون بودم می توانستم تصمیم بگیرم. لکن فرصت را دادم به دیگر
داوران که تاریخ 5 ساله داوری کاندیداتوری شان دچار اشکال نشود و
بتوانند بج شان را بگیرند. لذا این شانس را آگاهانه و با تصمیم خودم از
دست دادم .
بعد از بازیهای آسیایی سئول ،1986یعنی در سال 1989 میالدی برابر با
1368 شمسی اولین دوره مسابقات نوجوانان پسر جهان در دبی ، امارات
متحده عربی برگزار شد.)والیبال قهرمانی زیر ۱۹ سال پسران جهان که
مسابقات والیبال بینالمللی تیمهای ملی نوجوانان جهان است.( من از طرف
FIVB بعنوان داور منتخب گزینش شدم که فدراسیون جهانی بلیط رفت
وبرگشت هواپیما را هم برایم فرستاد. من در آن مسابقات شرکت کردم و
قضاوت هایی را هم انجام دادم.شاید بتوان گفت که بعد از مرحوم ابراهیم
نعمتی من اولین داور ایرانی بودم که در یک دوره مسابقات جهانی بعنوان
داور بی طرف ایرانی در مسابقات fivb قضاوت کردم.

قسمت سوم

در دوره دومی که عضو کمیته برگزاری مسابقات آسیایی بودم یعنی از سال
1371 به بعد ، به دفعات از سوی کنفدراسیون آسیا برای نظارت در اجرای
مسابقات مختلف آسیایی در طول قاره آسیا انتخاب و اعزام شده ام.منتهی
این ها را در جایی مکتوب ندارم یا اگر هم هست در دسترسم نیست.در واقع
به بایگانی فراموش شده انتقال یافته اند، تا آنجایی که ذهنم یاری می کند
موارد را خدمتتون عرض می کنم.در سال 1371 یعنی 1992 من به عنوان
عضو کمیته کنترل مسابقات باشگاه های آسیا که بنام کاپ صلح معروف بود
و در هیروشیمای ژاپن برگزار می شد انتخاب شدم که در آنجا حضور داشتم،
در اجرای مسابقات همکاری کردم برای.)جام صلح ،Cup Peace
volleyball مسابقات والیبال باشگاهی ساالنه بود که بین باشگاههای
والیبال مردان آسیا برگزار می شد. این مسابقات اولین بار در سال 1989
برابر با 1368 شمسی در ژاپن برگزار شد. این مسابقات از سال شروع تا
1994 یعنی از 1368 تا 1373 شمسی به طور ساالنه، شش دوره در
هیروشیما برگزار شد.
سپس دوره هفتم و هشتم این مسابقات در سال های1995و 1996میالدی
برابر با 1374و1375 با عنوان جام صلح در تهران و نهمین و دهمین دوره
آن به ترتیب در سال های 1997 و 1998 میالدی برابر با 1376 و 1377
شمسی در بیروت لبنان برگزار شد. از سال 1999 با تغییراتی که در
کنفدراسیون والیبال آسیا ایجاد شد این مسابقات به نام باشگاه های آسیا تغییر
نام داد.پس از سال ۲۰۰۲ کنفدراسیون والیبال آسیا جام باشگاههای آسیا را
به قهرمانی باشگاههای آسیا تغییر نام داد و در حال حاضر این مسابقات با
همین نام تا به امروز در حال برگزاری است. بیست و پنجمین دوره این در
سال جاری 2024 با قهرمانی فوالد سیرجان به پایان رسید.(

چهارمین دوره مسابقات آسیای جنوب شرقی Games Asian South
در سال 1989 برابر با 1367 شمسی در اسالم آباد پاکستان برگزار می شد
.برای اجرای آن مسابقات بعنوان ریفری دلیگیت کنفدراسیون والیبال آسیا
انتخاب و اعزام شدم. عالوه بر اینکه به عنوان ریفری دلیگیت کار کردم و
چون داوران قوی در آن منطقه وجود نداشت مجبور شدم بازی فینال بین تیم
های پاکستان و هندوستان را خودم به عنوان داور اول قضاوت کنم که بازی
بسیار بغرنج ، پیچیده و به اصطالح پر از تنش بود و با اینکه هندوستان دو
گیم اول را برنده شده بود، پاکستان با فشار تماشاگر و تغییراتی که مربی
چینی آن تیم در تیم اش داد . 3 2- بازی را برد و کاپیتان آن تیم به عنوان
خاطره می گویم که االن مربی تیم بزرگساالن هند است از من کارت زرد
گرفت.)ایشان Sidharan.E.G هستند بارها او را در مسابقات مختلف در
ایران دیده ایم (. بعد ها در مراحل بعدی به مسابقاتی که می آمد با من بسیار
دوست صمیمی شده بود. همچنین در مسابقات باشگاه های آسیا که سال
1381 در تهران برگزار شد بعنوان Delegate Technical AVC
انتخاب شده بودم. آقای عیسی حمزه رئیس کمیته کنترل ، آقای نصیب ریفری
دلیگیت و آقای مهنادی ژوری ممبر بود .
در سال 1997 میالدی برابر با 1376 در مسابقات باشگاه های آسیا یی
که در بیروت برگزار شد از سوی کنفدراسیون آسیا AVC به عضویت
کمیته کنترل انتخاب شدم.آقای عیسی حمزه از کویت رئیس کمیته کنترل، آقای
جعفر نصیب ریفری دلیگیت و آقای مهنادی از قطر هم ژوری ممبر بود.
سومین دوره مسابقات جنوب شرق آسیا Federation Asian South
Games)SAF((بازیهای آسیای جنوبی یک رویداد چهار ساله چند
ورزشی است که بین ورزشکاران جنوب آسیا برگزار میشود . شورای
المپیک جنوب آسیا که در سال 1983 تشکیل شد، آن را اداره می کند. در

این بازی ها هفت کشور بنگالدش ، بوتان ، هند ، مالدیو ، نپال ، پاکستان و
سریالنکا مشارکت دارند .( در سال 1987 در شهر کلکته ،هند برگزار می
شد به عنوان تکنیکال دلیگیت انتخاب شدم و آن مسابقات را اداره کردم.

سال 1998 مجددا در تهران مسابقات مردان آسیا برگزار شد که باز هم من
بعنوان تکنیکال دلیگیت AVC انتخاب شدم. آقای عیسی حمزه بعنوان رئیس
کمیته کنترل بود.آقایان نصیب ، شادروان حبیب و مهنادی هم ژوری ممبر
بودند. در سال 1998 مجددا مسابقات باشگاه های آسیا) جام صلح ( برای
دومین بار در بیروت برگزار شد.تیم باشگاه پیکان تهران به مقام نایب
قهرمانی رسید. درآن زمان با توجه به اینکه چینی ها کنفدراسیون آسیا را در
اختیار داشتند و از نظر بودجه بسیار در مضیقه بودند ،تغییراتی در تعداد
اعضای کمیته کنترل و اعزام ها داشتند. بنابر این تعداد نفرات را کاهش دادند
و مرا به عنوان رئیس کمیته کنترل مسابقات باشگاه های آسیا انتخاب
کردند.مرحوم ابراهیم نعمتی هم به عنوان تکنیکال ریفری از ایران و دکتر
ابراهیم البابطین از عربستان سعودی به عنوان تکنیکال دلیگیت با من
همکاری می کردند. البته کار سختی بود باید روزی 4 مسابقه را 3 نفری با
هم کنترل و اجرا می کردیم.
مجددا در سال 99 شاید ، احتماال تاریخ ها را اشتباه می کنم. برای سومین
بار AVC مرا بعنوان تکنیکال دلیگیت برای بازیهای جنوب شرق آسیا که در
اوالن باتور مغولستان برگزار می شد، انتخاب کرد. با توجه به کمبود امکانات
و ضعف برگزار کنندگان ، دبیر فدراسیون والیبال نپال تلفنی با من تماس
گرفت و خواهش کرد که سه چهار روز زودتر به آنجا بروم. داوران خط و
منشی ها را که اصال فعالیت آنچنانی نداشتند آموزش بدهم.من سه ، چهار
روز زودتر رفتم سالن مستقلی وجود نداشت که بتوانیم در آنجا حتی بازی

برگزارکنیم، گروهی را حتی توی زمین خاکی ،تمرین دادم . خود داور ها را
می گفتم در قالب دو تیم بازی می کردند و من به آنها آموزش می دادم و بعد
خودم قضاوت می کردم و یکی کی به آنها فرصت میدادم تمرین بکنند.
ایرادهایشان را می گفتم.حتی منشی گری را کامل بلد نبودند وبا زحمت
فراوان توانستیم یک عده ای را آماده کنیم و بهرحال مسابقات را برگزار
کنیم.
در سال 1998 با اینکه من دیگر در فدراسیون والیبال نبودم ولی هنوز
عضویت ام در AVC در واقع لغو نشده بود.به اصطالح رابطه نصفه نیمه ای
هنوز فدراسیون با من داشت.بویژه این که مسابقات قهرمانی آسیا در تهران
برگزار شد بازهم آقای عیسی حمزه با من و با فدراسیون ارتباط داشت و او
حمایت کرد من به عنوان عضو کمیته کنترل مسابقات والیبال آسیایی بانکوک
انتخاب شدم .که در واقع این آخرین فعالیت من در بازی های آسیایی بود.با
اینکه تیم والیبال سالنی ما در آن بازیها حضور نداشت فقط تیم والیبال ساحلی
به سرپرستی شادروان محمود عدل اعزام شده بود و آخرین دوره بود که من
هم در مسابقات آسیایی مسئولیت داشتم و پس از آن مسابقات بود که مجددا
عضویت من توسط فدراسیون والیبال شادروان یزدانی خرم از کنفدراسیون
والیبال آسیا AVC لغو شد و آقای سعید درخشنده به عنوان جانشین من به
AVC معرفی شد و این در واقع پایان فعالیت من در مجموعه والیبال ایران
تلقی می شود و از آن پس دیگر هیچگونه فعالیتی در زمینه والیبال ایران
نداشتم و نخواهم داشت.
اگر که نواقصی در گفتار و یا تفاوت هایی در زمان ها و تاریخ ها وجود
داشت عذر خواهی می کنم چون من این ها را هیچ جا ضبط و ربط نکرده ام.
اما فکر می کنم با توجه به شرایط آن زمان من یکی از فعال ترین اعضای
ایرانی در مجامع بین المللی و اجالس های آسیایی و رویدادهای والیبال قاره

آسیا بودم. این را اضافه کنم که هر ساله اجالس AVC . کمیته های
زیرمجموعه آن در یک کشور برگزار می شد که من در آنها شرکت می کردم
. بدفعات اجالس ها در بانکوک، شانگهای ، مانیل فیلیپین و چندین شهر
دیگر برگزار شد و من هم در آن اجالس ها شرکت کردم. و این ها جزو
فعالیت های بین المللی من محسوب می شد. از اینکه به یاد ما بودید از این
که پیگیر بودید که فعالیت دیگر عزیزان را هم که در زمان هایی در ورزش
والیبال ایران منشا خدماتی بودند به رشته تحریر در بیاورید ممنونم. پایان