انتخابات؛ مکانیزم تولید قدرت
✍️محمد فاضلی، جامعهشناس
🔹انتخابات مسئلهای اخلاقی نیست اما این گزاره امروز به شدت در ایران رواج یافته است که رای دادن یا رای ندادن در انتخابات را کنشی اخلاقی یا غیراخلاقی توصیف میکنند؛ این درحالیست که رای دادن یا رای ندادن به معنای زیرپا گذاشتن حدود اخلاقی نیست. از نگاه من داستان انتخابات برای هر دو طرف اعم از آنها که رای نمیدهند و همچنین اکثریت قاطع رایدهندگان، مسئله ایران است. یک مسئله مهم، حیاتی و تمدنی درباره ایرانی توسعهیافتهتر با ظرفیت طرح مسئلههای بیشتر ضمن ابراز احترام به همه ایرانیان، سلائق و احترام به اراده اکثریت و حفظ حقوق اقلیت. مسئله سیاست، قدرت و توازن قدرت است.
🔹همه حکومتها در طول تاریخ تنها زمانی تن به اراده مردم دادهاند که میان قدرت حکومت و جامعه در چارچوب سازمان اقتصادی، سازمان سیاسی، سازمان فرهنگی و سازمان اجتماعی، توازن قدرت شکل گرفته است. این توازن میتواند کشورها را به سمت توسعه و دموکراسی پیش ببرد. امروز معتقدم انتخابات مکانیزمی است که از طریق آن میتوان قدرت تولید کرد، از سوی دیگر افرادی هم معتقدند که انتخابات مکانیزم تولید قدرت نیست و میتوانند رای ندهند.
🔹امروز به پشتوانه قریب ۳۰ سال مطالعه و تألیف در حوزه علوم اجتماعی و بازخوانی تاریخ معاصر ایران، تصورم این است که با مشارکت در انتخابات و نماینده داشتن در سطح سیاست و در میان فرادستان، میتوان مکانیزم اصلاح و توسعه را بهتر پیش برد. فرایند توسعه و دموکراسی پیچیده است. به این معنا که از ابتدای تاریخ بشریت، امنیت وجود داشته؛ یعنی حکومتهایی بودهاند که امنیت، نان و حتی توسعه اقتصادی را فراهم کردهاند اما رسیدن به دموکراسی گرانترین و لوکسترین کالای تاریخ سیاست است. میتوان بدون دموکراسی هم دارای امنیت، نان و توسعه بود. بنابراین این فرایند بسیار پیچیده است.