پاسخ به سوالی در مورد حق قصاص و بخشش

🔹روز نهم تیر، خبر دادگاه رسیدگی به اتهام قتل یک زن توسط همسر او به وسیله پرتاب از طبقه سوم ساختمان منتشر شد. در پایان این خبر آمده بود:
در این جلسه پدر و مادر اکرم (زن جوان) درخواست قصاص را مطرح کردند اما پدر امیر (قاتل) که ولی قهری دو نوه‌اش است، اعلام گذشت کرد…در پایان جلسه قضات وارد شور شدند و مرد خشن را به قصاص با پرداخت تفاضل دیه از سوی اولیای دم محکوم کردند.حالا یکی از مخاطبان پرسیده‌اند: «با توجه به اینکه مقتول پدر و مادر داشته، چطور پدر قاتل اعلام گذشت کرده است؟»

🔹پاسخ: توضیح اینکه ولی دم، طبق ماده ۲۶۱ قانون مجازات اسلامی همان ورثه مقتول هستند؛ مگر شوهر یا زن که در قصاص و عفو و اجرا مجازات جرم، اختیاری ندارند.

🔹در اینجا مقتول دو فرزند و پدر و مادر داشته که هر چهار نفر ولی دم او به شمار می‌رفته‌اند اما در مورد دو نفر از آن‌ها یعنی فرزندان مقتول، پدربزرگ آن‌ها تصمیم گرفته است؛ یعنی پدر امیر یا پدر قاتل.

🔹چرا؟ چون طبق ماده ۱۱۸۰، پدر و جدپدری، ولی قهری هستند. در اینجا پدر خود قاتل بوده بنابراین پدربزرگ به عنوان ولی قهری از جانب نوادگان خود که زیر سن قانونی بودند، تصمیم گرفته است. اما این گذشت باعث نشده که کلا قصاص منتفی شود بلکه دادگاه رای به قصاص داده است اما با پرداخت تفاضل دیه.

🔹این یعنی چه؟ هر یک از این اولیای دم، به میزان سهم الارث خود صاحب بخشی از دیه هستند. حالا که پدر و مادر اکرم یا همان زن جوان مقتول می‌خواهند امیر را قصاص کنند، باید تفاضل دیه یعنی سهم دو نوه خود را به ولی قهری او بپردازند تا بتوانند امیر را قصاص کنند. البته ولی قهری حق ندارد از این پول برای خود استفاده کند و آن را باید به صلاح نوه‌های خود به کار گیرد یا دست کم به طور مثال آن را در بانک بگذارد تا ارزش خود را از دست ندهد.