بستن خیابان اندرزگو و ممنوعیت نطق نماینده افشاگر

امید سلیمی بنی*
بستن خیابان اندرزگو و ممنوعیت نطق نماینده افشاگر

نویسنده در این یادداشت از رویه جاری در خصوص نحوه مواجهه با مسایل در ارکان تصمیمگیری کشور انتقاد کرده و معتقد است همان نگاهی که باعث بستن خیابان‌های تهران برای جلوگیری از «دور دور» شده، باعث می‌شود وقتی نماینده‌ای در مجلس افشاگری کند، تریبون او را قطع کنند.

در اخبار این روزها، خبر عجیب ممنوعیت نطق برای یکی از نمایندگان مجلس جای تعجب فراوان دارد. آنطور که قالیباف رئیس مجلس اعلام کرده هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان در نامه‌ای به هیئت رئیسه اعلام کرده است که احمد علیرضابیگی اجازه نطق ندارد.

علیرضابیگی کسی است که در جلسه استیضاح وزیر سابق صمت، از رانت در صنعت خودرو پرده برداشت و اعلام کرد خودروهای شاسی بلند برای نمایندگان خیرات می شود.

در مقابله با این افشاگری، قالیباف رئیس مجلس در صحن علنی اعلام کرد: شورای نظارت بر رفتار نمایندگان نامه‌ای را به هیأت رئیسه نوشته و در آنجا بحثی داشته و بر این اساس است که آقای علیرضا بیگی اجازه نطق ندارند.

منع نماینده مجلس از نطق و ممنوعیت ملت ایران از اظهارنظر

از آنجایی که حق نطق و انتقاد از امور جاری کشور توسط نمایندگان مجلس به کرات در قانون اساسی و سایر قوانین عادی آمده و اصولا نفس تشکیل مجلس یعنی بحث درباره بهبود حکمرانی و خروج از وضعیت استبداد و رسیدن به دموکراسی، به نظر می رسد نه تنها این اقدام هیات نظارت بر رفتار نمایندگان، برخلاف قوانین عادی است، بلکه زیرپاگذاشتن حق بنیادین و اساسی یک نماینده مجلس که به وکالت از همه مردم ایران در مجلس حاضر شده و نطق می کند، است.

گفتنی است در قانون آیین نامه داخلی مجلس، تنها یکجا به مقامی حق داده شده است که جلوی نطق نماینده را بگیرد. آن مقام، رئیس مجلس است و در ماده 109 قانون فوق گفته در صورتی که رئیس تشخیص دهد که ناطق از موضوع خارج شده و در ضمن یک نطق، دو نوبت‌ به وی تذکر خروج از موضوع می‌دهد و اگر نماینده باز به نطق در خارج از موضوع ادامه دهد، دفعه سوم رئیس مجلس می‌تواند وی را از ادامه نطق در آن موضوع در تمام جلسه منع نماید. این منع البته استثنایی هم دارد و آن این است که «مجلس می تواند ادامه صحبت نماینده را تایید کند.»

یعنی حق نطق و اظهارنظر برای نماینده آنقدر مهم است که درباره اینکه فلان نماینده حق دارد درباره موضوعی اظهارنظر کند یا رئیس مجلس می تواند به علت خروج از موضوع بحث، نماینده را منع کند، مجلس می تواند رای گیری کند و نظر مجلس به نظر رئیس مجلس درباره این تشخیص، غلبه دارد.

صلاحیت قانونی برای مجازات نماینده و منع از نطق

حال سئوال اینجاست چگونه هیات نظارت بر رفتار نمایندگان که برابر ماده 1 قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان مصوب 1391 تشکیل شده است، می تواند چنین اختیاری داشته باشد که تصویب کند فلان نماینده حق نطق در جلسه علنی مجلس را ندارد؟