در حاشیۀ حادثۀ دلخراش باغین کرمان
خدمت اجباری یا ارتش حرفه‌ای؟
✍️ احمد زیدآبادی،
🔹حادثۀ تلخ و دلخراش کشتار پنج سرباز وظیفه توسط یکی از هم‌خدمتی‌هایشان در آمادگاه ارتش در باغین کرمان، فرصتی برای آسیب‌شناسی مجدد خدمت نظام اجباری در کشورمان فراهم کرده است. خدمت نظام عمومی، یادگار شکل‌گیری دولت‌های متمرکز در عصر مدرن است ولی گذشت زمان، آن را در بسیاری از کشورها منسوخ کرده است.
🔹«قانون خدمت نظام اجباری» در ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ در دورۀ نخست‌وزیری رضاخان میرپنج و شش ماه پیش از آغاز پادشاهی او به تصویب مجلس پنجم رسید. این قانون با تغییرات جزیی در یک قرن گذشته، همچنان در ایران لازم‌الاجراست.
🔹در سال‌های اخیر اما سربازی اجباری در بین تودۀ مردم و کارشناسان مختلف، منتقدان بسیاری پیدا کرده است. انتقادها عموماً به عقب افتادن جوانان از کار و زندگی و به‌کارگیری اغلب آنان در حوزه‌های نامرتبط با تخصص و روحیه‌شان مربوط است. از همین رو گفته می‌شود که شمار خودکشی و افسردگی در بین سربازان بیش از دیگر حرفه‌هاست چرا که آنها بهترین سال‌های عمر خود را در محیطی خلاف میل و علاقۀ خود و تحت نظمی آهنین و به‌شدت آمرانه و بی‌چون و چرا می‌گذرانند.
🔹ستاد کل نیروهای مسلح، هرگونه اظهارنظر و تصمیم‌گیری در مورد خدمت سربازی را مختص خود می‌داند و تاکنون بر ادامۀ وضع موجود در این زمینه پافشاری کرده است.با این همه، در مورد آثار و تبعات سربازی اجباری و فواید ارتش حرفه‌ای، بحث‌های بسیاری وجود دارد که فرماندهان ستاد خود را درگیر آنها نمی‌کنند و از همین رو تمام پرسش‌های شهروندان در این زمینه بی‌پاسخ مانده است.
🔹نهایت اینکه، با توجه به حساسیت ستاد کل نیروهای مسلح روی این موضوع، به نظر می‌رسد که از دولت و مجلس برای تغییر یا تعدیل قانون خدمت اجباری رأساً کاری برنیاید، اما یکدستی قدرت طبعاً امکان بیشتری در اختیار دولت کنونی نسبت به سلف خود قرار داده است تا اگر واقعاً تمایل داشته باشد، این موضوع را در دستور کار خود قرار دهد یا اینکه لااقل پاسخی به پرسش‌ها و مشکلات پدیدآمده در این زمینه در اختیار عموم بگذارد.
