عصر منبر از بالا به پایین تمام شده است؛ افکار قبیله‌ای را جایگزین دین کرده‌ایم
بیژن عبدالکریمی در نشست رمضانی “دینداری و دین گریزی در ایران” انجمن اندیشه و قلم:
🔹 روحانیت سوژه مدرن را درک نکرده و برخی می‌خواهند با سطل ماست با آن سوژه مقابله کنند؛ یا با جدل و نهاد امر به معروف می‌خواهند با یک رویداد تمدنی تاریخی مواجهه کنند که موفق نمی‌شود.
🔹 دین در جامعه ما عرفی شده است. تفسیر ایدئولژیک از دین، به مثابه گوساله سامری است و نمی‌تواند با تفکر پسامدرنیته مقابله کند.
🔹 در این جهان حقیقتی است که جان بشر به این حقیقت بسته است و «دین» یعنی شنیدن این ندا و همراه شدن با آن. اما ما افکار قبیله‌ای را جایگزین دین کرده و به ساختار دین لطمه زده ایم. از این رو به لحاظ فرهنگی با آینده روشنی روبرو نیستیم.
🔹 در پسامدرن فردیت گرایی به اوج رسیده و دینی که می‌خواهد پاسخگو باشد باید با فردیت و عشق پیوند بخورد تا زنده بماند. دین هویتی نمی‌تواند با جمع پروری زنده بماند. بلکه دین باید در مقابل مذهب ترس، فردیت و عشق را تقویت کند. ترس برای امر دینی جمع گرا بود که فرد برای امنیت به جمع و قبیله روی می‌آورد.
🔹عصر منبر از بالا به پایین تمام شده و دین مدرن باید از منظر گفتگوی هم سطح و برابر ورود کند. فقه نباید در مقابل مدرنیته قرار گیرد. اگر نتوانیم در نظام معرفت شناسی خود با دنیای مدرن رابطه ای پیدا کنیم، بحران‌های عمیقی در مواجهه دینی خواهیم داشت.
