موسوی بجنوردی، بهره، ربا و تورم
✍️مهرداد خدیر
🔹هرچند بیماری سالیان اخیر و دوری از عرصۀ پُرسروصدای سیاست، سبب شده بسیاری از مردم اشتهار آیتالله سیدمحمد موسویبجنوردی را تنها به خاطر آن بدانند که سیدحسن خمینی داماد اوست یا سیدمحمدکاظم موسویبجنوردی، رئیس دایرهالمعارف بزرگ اسلامی برادر او یا عضو مجمع روحانیون مبارز بوده – تشکلی که با سیدمحمد خاتمی شناخته میشود – اما آنچه او را از دیگر فقیهان متمایز میکرد دیدگاههای فقهی نوگرایانه خصوصا در زمینه ربا و بهره و نسبت آن با میزان تورم از حیث حفظ قدرت خرید بود.
🔹دیدگاه او دربارۀ ربا هم با فقهای سنتی کاملاً متفاوت بود چندان که ربا را بر دو قسم میدانست: یکی ربای «قرضی» و دیگری «معاملی» و براین باور بود که «ربای معاملی» دیگر موضوعیت ندارد و تنها ربای قرضی مطرح است.
🔹طرح محاسبۀ مهریه زنان با قیمت روز در سال ۱۳۷۶ و در مجلس پنجم هم با همین استدلال که او پایه گذاشت و رواج داد، به تصویب رسید.
🔹اگر نوآوریهای فقهی او خاصه در زمینۀ بانکداری و بحث ربا و بهره حساسیت راستگرایان و فقهای سنتی را بر نمیانگیخت و نظرات او را دستکم در این فقره مانند آیتالله شیخ یوسف صانعی فتوای شاذّ نمیدانستند (البته در جایگاه افتاء و مرجعیت نبود و چنین داعیهای هم نداشت) به سبب پیشینۀ او بود.